اعضاء هیئت علمی

دکتر میرفرهاد قلعه بندی استاد

دکتر فاطمه کاشانی نسب استادیار

معرفی

پژوهش های مختلف نشان داده است که خواب یکی از پایه های سلامت جسم و روان بوده واختلالات خواب علاوه بر رنجی که بر آدمی تحمیل می کنند، تبعات مختلف پزشکی،اقتصادی و اجتماعی نیز دارند.

دستاوردهای بشر در حوزه های فیزیولوژیک خواب، اختلالات خواب، پی بردن به شیوع و اهمیت آن در حوزه های سلامت عمومی، بار بیماری های خواب و به موازات آن دستیابی به روش های تشخیصی و نیز راهکارهای درمانی سبب شد تا شاهد گسترش علم خواب در سرتاسر جهان به خصوص در جوامع توسعه یافته باشیم. بدین ترتیب جامعه نیاز داشت تا پزشکان و پژوهشگرانی تربیت شوند تا در ارایه خدمات آموزشی، پژوهشی و درمانی آموزش تخصصی داشته باشند. این عوامل منجر به شکل گیری رشته پزشکی خواب به عنوان یک رشته فوق تخصصی در کشورهای توسعه یافته شد. گرچه خواب همواره دل مشغولی آحاد جامعه به طور عام و اندیشمندان به طور خاص بوده است، رویکرد تخصصی و به دنبال آن تکوین دوره تکمیلی تخصصی پزشکی خواب عمری بیش از چند دهه در جهان ندارد.

در ایران در طی دو دهه گذشته شاهد افزایش توجه مجامع و محافل علمی-تخصصی به حوزه پزشکی خواب بوده ایم. در اسفند ماه سال 1384 انجمن پزشکی خواب ایران تشکیل شد. این انجمن با برگزاری سمینارها و همایش های تخصصی و تلاش در جهت راه اندازی فلوشیپ طب خواب به گسترش این شاخه از طب در کشور همت گماشت. در کشور ایران برنامه آموزشی دوره تحصیلات تکمیلی (فلوشیپ) طب خواب در اسفند 1390 در وزارت بهداشت تدوین و تصویب شد.  برنامه آموزشی دوره تحصیلات تکمیلی طب خواب در دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1396 به تصویب دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید و از سال 1397 آموزش دستیاران این رشته فلوشیپ در دانشگاه علوم پزشکی ایران توسط گروه روانپزشکی درحال انجام است. اکنون به دنبال تصمیم گیری کمیته های علمی و اجرایی در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، متخصصان رشته های روانپزشکی ، مغز و اعصاب، ریه ، گوش و حلق و بینی، کودکان، طب کار، داخلی و بیهوشی میتوانند به دوره آموزشی پزشکی خواب بپیوندند. دوره پزشکی خواب یک دوره بالینی تکمیلی تخصصی مولتی دیسیپلینری و به مدت 12 ماه می باشد. دانش آموختگان آن در پیشگیری ، تشخیص ، درمان و مراقبت بیماران مبتلا به اختلالات خواب فعالیت دارند و دانش ومهارتهای تخصصی خود را در زمینه های آموزشی ، پژوهشی و خدمات سلامت در اختیار جامعه قرار خواهند داد . این دوره با هیچ یک از دوره های تخصصی و فوق تخصصی تداخل بازدارنده نداشته بلکه می تواند با تمامی رشته های مرتبط به منظور تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریها همکاری موثر داشته باشد.

آموزش پزشکی خواب در روانپزشکی

موضوع اختلالات خواب در برنامه  آموزشی دستیاران روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران  به عنوان بخشی ازبرنامه آموزشی دوره چرخشی سه ماهه اینسترومنت (ابزار) ارایه می شود. در طی این دوره دستیاران روانپزشکی با انواع اختلالات خواب طی ویزیت بیماران در درمانگاه و جلسات آموزشی ژورنال کلاب  و ارایه کیس آشنا می شوند. آشنایی با الکتروآنسفالوگرافی ، تست پلی سومنوگرافی و توانایی تشخیص مراحل خواب از مهارت هایی است که دستیاران طی این دوره کسب می کنند. هدف کلی از آموزش اختلالات خواب به دستیار رشته روانپزشکی، ایجاد شناخت، نگرش و مهارت لازم برای انجام وظیفه فردی به عنوان روان- پزشک و تربیت عضوی مؤثر از تیم پزشکی برای تشخیص، درمان و پیشگیری از اختلالات شایع خواب ، به منظور حفـظ و ارتقای سلامت آحاد جامعه است.

پیامدهای مورد انتظار از دانش آموختگان دوره فلوشیپ پزشکی خواب

انتظار می رود دانش آموختگان دوره فلوشیپ پزشکی خواب قادر باشند :

• با بیماران ، همراهان بیماران ، اعضای تیم سلامت و مسئولین سلامت ، برای رفع مشکل بیمار یا جامعه ارتباط موثر و مناسب حرفه ای برقرار نمایند.
•   با اخذ شرح حال ، انجام معاینات و ارزیابی های بالینی و پاراکلینیکی مناسب بیماری را تشخیص دهند
•  رویکردها و روش های پیشگیری ، تشخیصی ، درمانی و مراقبتی مناسب را برای بیماران انتخاب و آنها را با تسلط و مهارت کافی جهت رفع مشکل بیمار بکار گیرند.
•  در آموزش رده های مختلف اعم از بیماران و همراهان آنها ، جامعه عمومی و جامعه دانشگاهی در زمینه تخصصی مربوطه توانایی کافی داشته باشند و رعایت حقوق بیماران از نظر امکان دستیابی به روشهای مختلف درمانی را نموده و به فراگیران آموزش دهند.
•   در نظام پژوهشی کشوری همکاری و تعامل سازنده داشته باشند.
•  با متخصصین رشته ها و دوره های مختلف تعامل سازنده داشته باشند.
•  با پیشنهاد یا بکارگیری راهکارهای مختلف در ارتقای وضعیت سلامت جامعه نقش موثر ایفا نمایند.
•  در کلیه اقدامات ، مسائل مرتبط به اخلاق حرفه ای را رعایت نمایند.

وظایف حرفه ای دانش آموختگان

وظایف حرفه ای دانش آموختگان به ترتیب هر نقش به شرح زیر است:

1) در نقش تشخیصی ـ درمانی ـ مراقبتی :

* برقراری ارتباط موثر حرفه ای با بیماران ، همراهان بیماران ، اعضای تیم سالمت و مسئولین مددکاری و در صورت نیاز مسئولین نظام سلامت جهت رفع مشکل بیمار.

 * تشکیل پرونده پزشکی برای بیماران.

 * اخذ شرح حال و انجام معاینات تخصصی و ثبت یافته ها در پرونده.

 * درخواست منطقی آزمایشات پاراکلینیکی تشخیصی.

 * انجام رویه های تشخیصی مجاز مندرج در این برنامه.

* درخواست مشاوره های تخصصی موردنیاز.

 * تشخیص بیماری و ثبت آن در پرونده.

 * انتخاب رویکرد مناسب درمانی اعم از درمان های دارویی ، جراحی یا توانبخشی، اقدام غیر تهاجمی (به وسیله فشار مثبت ، پروتزهای جلو آورنده فک و ...) ، قطعی یا تسکینی و حمایتی برای بیماران و به کارگیری آن تا حد مجاز مرتبط با رشته و درموارد پیچیده و تخصصی اداره بیمار به صورت تیمی و ارجاع به تخصص های مربوطه برحسب مورد.

 * تجویز منطقی دارو در درمان های دارویی.

 * تجویز اقدامات توانبخشی موردنیاز.

 * پیگیری بیماران و در صورت نیاز ارجاع آنها.

 * همکاری در درمان سایر بیماریها با متخصصین مربوطه

* ثبت اطلاعات و تنظیم مدارک پزشکی مرتبط.

2) در نقش پیشگیری :

 * ارزیابی و معاینات جامعه در معرض خطر مانند: شاغلین مشاغل حساس همچون رانندگان اتوبوس و خودروهای سنگین ، خلبانان ، پرسنل کنترل پرواز و... ، افراد چاق ، افراد مبتلا به دمانس ، دیابت ، بیماران قلبی و عروقی ، افراد مبتلا به خرخر ، غربالگری مشکلات خواب در کودکان بیش فعّال یا اختلال عملکرد آموزشی و ....

* درمان بیماریهای زمینه ای که میتواند منجر به اختلالات خواب شود در رشته تخصّصی مرتبط و ارجاع موارد به رشته های دیگر.

 3) در نقش آموزشی:

 * آموزش بیماران ، همراهان ، اعضای تیم سلامت ، دانشگاهیان و جامعه در صورت نیاز.

 * مشارکت در تدوین متون آموزشی و دستورالعمل ها در حیطه تخصصی و عمومی مرتبط با نظام سلامت.

4) در نقش مشاوره ای :

 * ارائه مشاوره تخصصی به بیماران ، همراهان ، متخصصین دیگر ، مدیران نظام سلامت و مراجع و سازمان های قانونی.

5) در نقش پژوهشی :

 * همکاری در طرح های پژوهشی نظام سلامت و دانشگاهی.

 * نشر یا گزارش نتایج تحقیقات انجام شده به مسئولین نظام سلامت.

  * گزارش بیماری ها و مشکلات سلامتی مربوط به حیطه تخصصی در جامعه و ارائه راهکارهای اصلاحی به مسئولین نظام سلامت و ارائه هشدارهای الزم در زمینه خطرات ناشی از مشکلات خواب

6) در نقش مدیریتی :

 * رهبری و مدیریت تیم سلامت در حیطه تخصصی مربوطه

عناوین دروس در رشته فلوشیپ پزشکی خواب

دور-روان‌پزشکی (تله‌سایکیاتری)

• پس از تکمیل مراحل ارائه‌ی خدمات، اطلاع‌رسانی خواهد شد.

خط فوریت‌های روان‌پزشکی

• تلفن: 44508200 [021]
• زمان ارائه خدمت: شیفت عصر

کاردرمانی و توان‌بخشی

خدمات سرپایی و بستری:

توان‌بخشی مهارت‌های درکی-شناختی و درکی-حرکتی

آموزش برنامه‌ریزی و اشتغال

آموزش مهارت‌های پایه و پیشرفته‌ی زندگی

آموزش مهارت‌های اجتماعی

بخش روان‌سنجی و عصب‌شناختی

بخش روان‌سنجی

فهرست خدمات:

غربالگری انواع تروما در زندگی

غربالگری انواع رویدادهای عامل استرس در زندگی

ارزیابی شدت علائم و افت کارکرد مرتبط با تروما

ارزیابی علائم مرتبط با سوگ و شدت آن

بخش عصب‌شناختی

مسئول:

دکتر محمد قدیری وصفی: مسئول آزمایشگاه عصب‌شناختی و بخش باز‌توانی شناختی با روش‌های مبتنی بر رایانه و مبتنی بر جامعه. از سال 1392 تا کنون

کارشناس: معصومه قلیچ‌خانی، کارشناس ارشد و کاندیدای دکتری روان‌شناسی عمومی

فهرست خدمات:

1) ارزیابی شاخص‌های عصب‌شناختی:

هوش کودکان و بزرگسالان

عملکرد اجرایی و حل مسأله

تصمیم‌گیری و کنترل تکانه

جنبه‌های مختلف عملکرد حافظه

توجه و توانایی‌های ریاضی

انعطاف‌پذیری شناختی

تکانشگری و ریسک‌پذیری

ادراک و حافظه بینایی

2) بازتوانی شناختی:

نرم‌افزار بازتوانی شناختی

برنامه سخنرانی ها و سمینارها

• برنامه سخنرانی ها و برنامه های آموزشی  کمیته پزشکی خواب از مسیر زیر اطلاع رسانی می‌گردد.

  https://psychiatry.iums.ac.ir/

آزمایشگاه خواب بخش روانپزشکی

موقعیت: بیمارستان رسول اکرم (ص) ، طبقه هفتم،  ساختمان شماره 2.

تست هایی که در آزمایشگاه خواب انجام می شود:

• پلی سومنوگرافی شبانه PSG))
• تیتراسیون PAP titration) )
• Split Night
• تشخیص میزان خواب آلودگی طی روز MSLT) )
• تشخیص میزان توانایی بیدار ماندن MWT) )

در این آزمایشگاه دو اتاق خواب مجزا وجود داشته و درهر شب امکان بستری دو بیمار به طورهمزمان وجود دارد.

درمانگاه ها

درمانگاه اختلالات خواب بیمارستان رسول اکرم (ص)

• شنبه ها 9 صبح تا 12 ظهر، دکتر فاطمه کاشانی نسب
• یکشنبه ها 1 تا 4 بعد از ظهر، دکتر فاطمه کاشانی نسب

در درمانگاه های فوق امکان ارایه درمانهای دارویی و غیر دارویی برای درمان بیماران مبتلا به اختلالات خواب وجود دارد.

نوبت دهی اینترنتی درمانگاه‌های بیمارستان رسول اکرم (ص):

http://nobat.rasoolhospital.ir/